Bağ evlərinə tələbat artıb - Satış qiymətləri iki dəfə düşdü/Video

Karantin rejiminin sərtləşməsi, üstəgəl məktəblərin vaxtından əvvəl bağlanması və rayonlara gediş-gəlişin məhdudlaşması insanların bağ evlərinə axınını sürətləndirib. Müşahidələr göstərir ki, bu tendensiya bağ evlərinin həm icarə, həm də satış qiymətlərinə təsir edib.

Daşınmaz əmlak sektoru üzrə ekspert Elnur Fərzəliyev Teleqraf.com-a bildirib ki, əvvəlki illərlə müqayisədə bu il bağ evlərinə tələbat vaxtından əvvəl başlayıb: “Ötən illərdə bağ evlərinin həm icarə, həm də satışına iyul ayından tələbat çoxalmışdı. Bu cür evlər tək yerli turistlərin deyil, eyni zamanda xarici turistlərin də marağını cəlb edirdi. Bağ evlərini icarələmək hər kəsə şamil olunmur. Maliyyə durumu nisbətən yaxşı olan şəxslər bağ evlərin kirayəyə götürməyə başlayıblar.

Məktəblərin tez bağlanması ilə bağ evlərinə tələbat artıb. Bu il bağ evlərinin icarələnməsi prosesi demək olar ki, mart ayından başlayıb. Bu evlərin icarə qiymətləri müxtəlifdir. Bütün şəraiti olan villaların, eləcə də ən sadə və ucuz evlərin aylıq icarə qiyməti 200-250 manatdan başlayır, 6-8 min manata qədər dəyişir”.

Ekspertin müşahidələrinə əsasən, epidemiya bahalı villaların satış qiymətinə təsir etməyib, amma ucuz bağ evlərinin satış qiyməti artıb:

“Bir ara bağ evlərinin qiyməti bazar dəyərindən 2-3 dəfə baha satışa çıxarılırdı və alırdılar da. Son bir neçə ildə daşınmaz əmlak bazarında şişirdilmiş qiymətə əmlak satılmır. Çünki bazar artıq dolub, mənzillərin sayı çoxdur. Bazarda alıcı qıtlığı yaranandan sonra qiymətlər real bazara uyğun formalaşıb”.

Elnur Fərzəliyev hazırda torpaqların qiymətində artım müşahidə olunduğunu deyib: “İndi Bakıda, Sumqayıtda, eləcə də ətraf qəsəbələrdə bağ evlərinə yararlı olan massivlər villalar və fərdi evlər tikilib istifadəyə verilib. Buna görə də həyətyanı ərazilərdə torpaqların qiyməti qalxıb. Çünki torpaq sahələri həddən artıq məhduddur”.

Ekspert deyir ki, bağ və fərdi evlərin satış qiymətləri çox da yüksəlməyib: “Hazırda pandemiya dövrü olsa belə, daşınmaz əmlak bazarında alıcılar var. Həm ipoteka kreditləri, həm də şirkətdaxili kreditlərlə satılan mənzillərə tələbat çoxdur. Alıcıların 90%-i belə bir düşüncə formalaşdırıb ki, dollar qalxacaq, manat dəyər itirəcək. Amma dolların məzənnəsini artmasına bir əsas yoxdur. Ona görə də kreditlə satılan mənzillərə tələbat artıb.

Bina evlərində mənzillərin kvadratmetrinin satış qiyməti əraziyə görə dəyişilir. Analoji vəziyyəti bağ evlərinə də şamil etmək olar. Burada torpaqların qiyməti, tikinti və digər xərclər fərqli olduğu üçün konkret standart qiymət demək yanlış olar. Ən ucuz bağ evinin qiyməti 150 min manatdan başlayıb, bir neçə milyon manata qədər dəyişilir.

Hazırda orta qiymətdə olan bağ evlərinə tələbat var, amma bu tendensiyanı nisbətən bahalı villalara şamil etmək olmaz. Bu gün bağ evlərinin alış qiyməti təxminən 200-400 min manat arasında dəyişilir. Hansı ki, əvvəllər bahalı bağ evi almaq istəyən insanlar təxminən 800 minə və ya 1-1,5 milyona axtarırdılar. Demək olar ki, indi həmin villalar real bazar qiymətinədir”.

Elnur Fərzəliyev hesab edir ki, daşınmaz əmlak bazarının normal vəziyyətə qayıtması üçün iqtisadiyyat bərpa olunmalıdır:

“Rayondan şəhərə insanların gediş-gəlişi bərpa olunmalıdır, təhsil müəssisələri açılmalıdır ki, qiymətlər qaydasına düşsün. Məlumdur ki, bağ evlərinin icarəsi mövsümi xarakter daşıyır. Bu, həmişə yay aylarında müşahidə olunardı, indi əksinədir. Bağ evlərinin icarə qiyməti artıb, binalarda mənzillərin qiyməti düşüb. Yeni tikilən binalarda qiymətlər daha aşağıdır. Çünki yeni binalarda kirayə qiymətləri köhnə mənzillərə nisbətən iki dəfə baha olur.

Tutaq ki, 5-9 mərtəbəli köhnə binalarda 20-25% qiymət düşübsə, yeni binalarda daha çoxdur. Şəhərin mərkəzinə yaxın ərazilərdə 3 otaqlı kirayə mənzillərin 1 aylıq icarə qiyməti 1000-15 000, bəzən də 2000 manat arası olur. Burada əsasən xarici tələbələr və ya xarici iş adamları qalırdılar. Çox nadir hallarda yerli vətəndaşlar bu binalarda kirayə mənzillərdə qalırdı. Adətən xarici şirkət nümayəndələrinin aylıq icarə haqları şirkət tərəfindən ödənilir. Məlum proseslərlə bağlı xarici vətəndaşlar ölkədən gedib, artıq həmin evlərə tələbat yoxdur”.

Müsahibimiz onu da qeyd edib ki, 3 aylıq sərt karantin rejiminin tətbiqi icarə obyekt bazarının fəaliyyətinə təsirsiz ötüşməyib: “Ötən müddət ərzində market və apteklərdən başqa digər özəl iaşə obyektləri işləmədi. Bərbərlər, gözəllik salonları, kafe-restoranlar, iri ticarət mərkəzləri və orada fəaliyyət göstərən ofislərin işləri dayandı.

Şəhərdə hər beş obyektdən biri “Topaz” idi. Artıq dünyada bütün idman oyunları dayandırıldığına görə, demək olar ki, “Topaz”lar da bağlanıb. Bu da mərkəzlərdə kirayə obyekt bazarının 10-15%-ni özündə cəmləyirdi.

Əvvəl kafe-restoranlara günün yarısına qədər işləməyə icazə verdilər, daha sonra müddəti uzatdılar, artıq yenə 15 gün bağlı olacaq. Bu isə icarədarlara sərf etmir. Bu gün ən acınacaqlı vəziyyət qadın gözəllik salonlarını göstərmək olar. Həm toylar, tədbirlər yoxdur, həm də icarə haqları yüksək olduğuna görə əksər iaşə obyektləri fəaliyyətini tam dayandırıb.

İcarə müqavilələrinin əksəriyyəti rəsmi qaydada bağlanmayıb. Notarial qaydada bağlanan müqavilələrdə belə bir bənd var ki, hər hansı bir fars-major halı baş verərsə, qarşı tərəf onu nəzərə almalıdır. Əksər mövcud icarə müqavilələri icarədarla icarəçi arasında bağlandığı üçün həmin bəndlər də göstərilməyib. Bu da obyekt sahiblərinə icarə götürəni istədiyi vaxt oradan çıxarmasına imkan verir”.

Ekspert son 3-4 ildə yerli vətəndaşların xarici ölkələrdən ev almağa üstünlük verdiklərinə də diqqət çəkib: “Pandemiya ilə əlaqədar sərhədlər bağlanandan sonra həmin insanlar mənzillərinə gedə bilmirlər, bu da onlarda ciddi qorxu yaradıb. Ola bilər ki, bu proses bir neçə il çəkər, xaricdə alınan mənzillərin taleyi sahiblərini çox düşündürür. Bu hal yaxşı hesab olunmasa da, ən azından daşınmaz əmlak sahəsində ölkədən xaricə çıxan pulların qarşısını nisbətən alacaq”.