Allahşükür Paşazadə

Allahşükür Paşazadə (tam adı: Allahşükür Hümmət oğlu Paşazadə) — Qafqaz müsəlmanlarının XII Şeyxülislamı və Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri (Qafqaz müsəlmanlarının 29 iyul 2003-cü il tarixində Bakı şəhərində keçirilmiş XI qurultayında yekdilliklə ömürlük sədr - Şeyxülislam seçilmişdir[1]), Bakı Dövlət Universitetinin professoru, tarix elmləri doktoru.[2]


Mündəricat
1 Həyatı
2 Tənqidlər
3 Üzvü olduğu təşkilatlar
4 Elmi məqalələri
5 Təşəbbüsçüsü və təşkilatçısı olduğu beynəlxalq elmi konfranslar
6 Mükafatları
7 Barəsində
8 İstinadlar
9 Xarici keçidlər
10 Həmçinin bax
Həyatı
Allahşükür Paşazadə 26 avqust 1949-cu ildə Lənkəran rayonunun Cil kəndində anadan olmuşdur. İlk dini təhsilini yerli din adamlarından almışdır. 1968-ci ildə Buxarada "Mir-Ərəb" mədrəsəsinə daxil olmuş və dini təhsilini 1975-ci ildə Daşkənd İslam Universitetində bitirmişdir. 1975-ci ildən Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin məsul katibi, Təzəpir məscidinin axundu, idarə sədrinin müavini olmuşdur. 1980-ci ildə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri seçilmiş və Şeyx-ül-islam dərəcəsinə yüksəlmişdir 1986-cı ildə İordaniya Kral Akademiyasının üzvü seçilmişdir. 15 noyabr 1988-ci ildə sülhsevərlik fəaliyyətinə görə, SSRİnin Xalqlar Dostluğu ordeni ilə təltif edilib. 1989-cu ildə SSRİ xalq deputatı, daha sonra müstəqil Azərbaycanın millət vəkili seçilmişdir. Bakı Dövlət Universitetinin professoru, tarix elmləri doktorudur. 1992-ci ildə 1992-ci il 7 sentyabrda Çeçenistanın paytaxtı Qroznı şəhərində çağırılan Qafqaz Evi konfransında Azərbaycanın, Dağıstanın, Kabardino-Balkariyanın, Gürcüstanın, İnquşetiyanın, Çeçenistanın, Qaraçay-Çerkesiyanın, Adıgeyin dini xadimləri tərəfindən Qafqaz Xalqlarının Ali Dini Şurasının sədri seçilmişdir. 2003-cü ildə şeyxülislamlıq vəzifəsinə ömürlük seçilmişdir.[3] Dünyanın ən nüfuzlu 500 müsəlman şəxsiyyətindən sayılır.[4] 1991-ci ildə Bakı İslam Universitetinin təsis etmişdir. Aşura mərasimləri zamanı qan vermə aksiyasını başlatmışdır.

Tənqidlər
Haqqında müxtəlif media orqanlarında rüşvət iddiaları irəli sürülmüşdür.[5][6][7] Milli Məclis deputatları Rəbiyyət Aslanova və Siyavuş Novruzov tərəfindən yas mərasimlərinin keçirilməsi ilə bağlı tənqidlərə məruz qalmışdır.[8] Yəmən hadisələrində tərəf tutduğu üçün "Atlas" Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu tərəfindən məzhəbçiliklə təqsirləndirilib.[9] Şeyxin Ermənistan səfəri də Qarabağ Azadlıq Təşkilatı və BAXCP tərəfindən tənqid olunmuşdur.[10][11]

Üzvü olduğu təşkilatlar
mumdünya İslam Konqresinin idarə heyətinin, Avrasiyanın İslam Şurasının idarə heyətinin və bir sıra başqa beynəlxalq təşkilatların üzvüdür. 2004-cü ildə Müstəqil Dövlətlər Birliyinin Dinlərarası Şurasının həmsədri, 2009-cu ildə MDB müsəlmanları Məşvərət Şurasının sədri seçilib. "Müstəqil Dövlətlər Birliyi Dinlərarası Şurası"nın həmsədri, "Katolik-Pravoslav məzhəblərarası əlaqələr komissiyası"nın üzvü (2006), UNESCO yanında Din Xadimlərinin Yüksək Səviyyəli Məşvərət qrupunun üzvü (2009), BMT Dinlərarası Məşvərət Şurasının üzvü, Ümumdünya İslam Konqresi, Ümumdünya Xalq Rəhbərliyi, Ümumdünya Sülh Şurası, Avrasiya İslam Şurası, "Vicdana çağırış" Beynəlxalq Fondu və bir sıra digər nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların rəyasət heyətlərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Əfv Komissiyasının üzvü, İordaniya İslam Mədəniyyəti Kral Akademiyasının müxbir üzvü (1986) və həqiqi üzvü (2001), Beynəlxalq Fiqh Akademiyasının həqiqi üzvü, Beynəlxalq Fiqh Təşkilatının təsisçilərindən biri (2008), Müstəqil Dövlətlər Birliyi müsəlman dini liderlərinin Məşvərət Şurasının sədridir (2009)

Elmi məqalələri
Qafqazda İslam.
İslamda şəhidlik.
Milli münasibətlər və din.
İslamda xalq və cəmiyyət.
Təşəbbüsçüsü və təşkilatçısı olduğu beynəlxalq elmi konfranslar
1998-ci ildə "Müasirlik və dini-mənəvi dəyərlər"
2003-cü ildə "Allahın lütfü, xalqın xilaskarı"
2004-cü ildə "Qloballaşma və islam"
2005-ci ildə "Qloballaşan dünyada islam"
2006-cı ildə "Tolerantlığın örnəyi - Azərbaycan"
2006-cı ildə "İslamda dözümlülük"
2010-cu ildə Bakıda keçirilən Dünya Din Xadimlərinin Sammiti
Mükafatları

Allahşükür Paşazadə, Rusiya prezidenti Dmitri Medvedyev, Bakı Rus pravoslav kilsəsi yepiskopu Aleksandr və Azərbaycanın dağ yəhudiləri dini icmasının sədri Semyon İxiilov. Bakı, 3 iyul 2008
Flag of Azerbaijan.svg "Şöhrət" ordeni
Flag of Azerbaijan.svg "İstiqlal" ordeni (1999)
Flag of Azerbaijan.svg "Şərəf" ordeni
Flag of Azerbaijan.svg "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu"
Flag of the Soviet Union.svg "Xalqlar dostluğu" ordeni (1988)
Flag of Egypt.svg I dərəcəli "Əl-elm və əməl" ordeni (1992)
Flag of Egypt.svg "Şöhrət" ordeni (1994)
Flag of Russia.svg Rus Pravoslav Kilsəsinin I dərəcəli "Müqəddəs Vladimir" ordeni (2001)
Flag of Russia.svg Rus Pravoslav Kilsəsinin "Şöhrət və Şərəf" ordeni
Flag of Russia.svg I dərəcəli "Müqəddəs Sergi Radonejevski" ordeni
Flag of Russia.svg Rusiya Müftilər Şurasının I dərəcəli "Əl Fəxr" ordeni
Flag of Russia.svg Bakı və Xəzəryanı Yeparxiyanın I dərəcəli "Müqəddəs Apostol Varfolomey" ordeni
Flag of Russia.svg Şimali Qafqaz Müsəlmanları Koordinasiya Mərkəzinin I dərəcəli "Ümmət qarşısında xidmətlərinə görə" ordeni
Flag of Russia.svg "Dostluq" ordeni
Flag of Russia.svg "Şöhrət" ordeni
Flag of the Chechen Republic.svg "Milli qəhrəmanı-Koman Turpal" ordeni
Flag of the Vatican City.svg "Müqəddəs Qreqori" ordeni
Flag of Jordan.svg I dərəcəli "Kral Hüseyn" ordeni
Flag of Serbia.svg "İmperator Böyük Konstantinin" qızıl sikkəsi
Flag of Georgia.svg "Qoyunun qızıl dərisi" ordeni
Flag of the Chechen Republic.svg "Kadırov" ordeni
Flag of the United Nations.svg "İNTERSAFETY" terrorizm, korrupsiya, ekoloji cinayətkarlığa qarşı Beynəlxalq Təhlükəsizlik Komitəsi və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təltiflər İttifaqının (UNCOPA) "Aypara və Ulduz" ordeninin ali dərəcəsi
Beynəlxalq Ekoenergetika Akademiyasının qızıl medalı
Flag of Georgia.svg "Şərəf" ordeni (2001)
Flag of Russia.svg "Şərəf" ordeni (2009)
Sülh Fondları Beynəlxalq Assosiasiyası, Ümumdunya Veteranlar Federasiyası və "Xalq yaddaşı" Beynəlxalq Veteranlar Fondunun təsis etdikləri xatirə medalı (2007)
Flag of Russia.svg Rus pravoslav kilsəsinin I dərəcəli "Müqəddəs mömin Moskva knyazı Daniil" ordeni[12]
Barəsində
Şeyxin həyat və fəaliyyəti ilə bağlı aşağıdakı kitablar və yüzlərlə məqalələr nəşr olunmuşdur:

On ikinci Şeyxülislam
Mərhəmətli və şəfqətli qəlb
Şeyxülislam: ictimai xadim, alim
Bizim bir şeyximiz var
Müqəddəs ömrün anları
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə: elm və dinin vəhdəti
Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi
İki əsrin Şeyxülislamı
Allahın lütfü: 25 il Şeyxülislam
Şeyxülislam-Alın yazısı
Nurlu yolun müdrik səyyahı
Şərəf və Şöhrətin zirvəsi
Şeyxülislam: ənənə və müasirliyin vəhdəti
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin orden və medalları (4 dildə