Beynimiz niyə sürətlə qocalır? - ƏSAS ƏLAMƏTLƏR

 

Beynin qocalması təkcə yaşa bağlı proses deyil. Tədqiqatlar göstərir ki, ilk koqnitiv dəyişikliklər 27-30 yaşlarında başlaya bilər, xüsusən də insan oturaq həyat tərzi keçirirsə, kifayət qədər yatmırsa və xroniki stressə məruz qalırsa.

Bunu Via MD psixi sağlamlıq xidmətinin təsisçisi Maqomed-Amin İdilov Gazeta.Ru-ya bildirib.

Onun sözlərinə görə, ilkin koqnitiv qocalmanın əsas əlamətləri var:

"İnformasiyanın işlənməsi sürətinin azalması. Hesab olunur ki, 30 yaşından sonra reaksiya sürəti hər 10 ildən bir 15-20% yavaşlaya bilər, xüsusən də müntəzəm zehni stress olmadan.

Harvard Tibb Məktəbinin məlumatına görə, 45 yaşdan yuxarı insanların təxminən 40%-i qısamüddətli yaddaşın pisləşdiyini qeyd edir, baxmayaraq ki, real tənəzzül daha erkən - 35 yaşdan 40 yaşa qədər başlaya bilər.

Müasir koqnitiv testlər göstərir ki, daimi rəqəmsal stimullaşdırma şəraitində (bildirişlər, messencerlər, sosial şəbəkələr) davamlı diqqətin orta müddəti 2000-ci ildəki 12 saniyədən 2020-ci illərdə 8 saniyəyə qədər azalıb ( Microsoft Research-in məlumatları)".

O qeyd edib ki, bilişsel elastikliyin azalması. 50 yaşına qədər yeni çağırışlara uyğunlaşmaq və yeni şeylər öyrənmək qabiliyyəti 25 yaşında olduğundan 30-40% aşağı ola bilər, xüsusən də insan müntəzəm bacarıq inkişafı və öyrənmə ilə məşğul deyilsə.

Artan əsəbilik və emosional qeyri-sabitlik. Tədqiqatlar göstərir ki, koqnitiv özünütənzimləmənin pozulması xüsusilə xroniki yorğunluq və həddindən artıq iş zamanı nəzərə çarpan prefrontal korteksin tükənməsi ilə əlaqələndirilir.

"Problemlər başqalarına görünənə qədər gözləməmək vacibdir. Koqnitiv qocalmanı mütəmadi yoxlamalar, o cümlədən rəqəmsal yoxlamalar vasitəsilə izləmək olar. Reaksiya sürəti, tapşırıqları yerinə yetirərkən səhvlərin sayı, diqqətin həcmi və narahatlıq səviyyəsi kimi göstəricilər artıq mücərrəd hisslər deyil, ölçülə bilən göstəricilərdir", - İdilov vurğulayıb.

Onun sözlərinə görə, müntəzəm monitorinq təkcə zehni aydınlığı saxlamağa deyil, həm də işin səmərəliliyini artırmağa imkan verir - xüsusən də intellekt və yaradıcılığın əsas resurs olduğu sahələrdə.