Ev tikənlərin NƏZƏRİNƏ: Bu halda məsuliyyətə cəlb oluna bilərsiniz

Qanunsuz tikililər üçün vətəndaşları hansı cinayət məsuliyyəti gözləyir?

Mövzu ilə bağlı Azərbaycan Qiymətləndiricilər Cəmiyyətinin prezidenti sədri Vüqar Oruc açıqlama verib.

Müsahibimiz bildirib ki, ilk növbədə tikintinin vacib şərtlərindən biri tikinti aparılan ərazinin həmin şəxsə məxsus olması, yəni qanunla müəyyən edilmiş qaydada üzərində mülkiyyət, istifadə və ya icarə hüququnun olmasıdır. Bu şərtlər ödənilirsə, həmin şəxs müvafiq qanunvericiliyə və normativlərə uyğun şəkildə tikinti işlərini aparmaq səlahiyyətinə malikdir. Lakin həmin normativ əsas pozulduğu zaman, yəni qanunla müəyyən edilmiş qaydada əgər mülkiyyət, istifadə və icarə hüququ olmadan vətəndaş özbaşına şəkildə ərazini hasarlama, becərmə, dəyişdirilmə və ya torpaq sahəsini başqa üsullarla zəbt etmə addımı atırsa, bu, qanunvericiliyə uyğun olaraq 8 min manatdan 10 min manata qədər cərimə və yaxud 2 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə cəzası tətbiq olunur.

Qanunla müəyyən edilmiş mülkiyyət və istifadə, o cümlədən icarə hüququ olmadan torpaq sahəsində birbaşa tikinti və quraşdırılma işləri aparılırsa, bu, 1 ildən 3 ilədək azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır.

Vüqar Oruc onu da bildirib ki, göründüyü kimi, çox ciddi cəzalandırma növləri var. Bu vətəndaşların özbaşına tikili inşa etmək addımlarının qarşısının alınmasına yönəlibdir. 2023-cü ilin aprelində qəbul edilmiş qanuna əsasən, tikinti icazəsi olmadan inşa edilmiş obyektlərin su, qaz, elektrik və digər kommunikasiya şəbəkələrinə qoşulması qadağan edilmişdir. Həmin qərara uyğun olaraq belə bir tikili inşa olunarsa belə həmin tikilinin müvafiq kommunal və kommunikasiya xətlərindən istifadə etməsinə qadağa qoyulur. Bu da həmin tikintilərin faktiki olaraq yaşayış üçün əlverişsiz şəraitdə ortaya qoymuş olur.

Müsahibimiz onu da deyib ki, baddım kənd təsərrüfatı torpaqlarında atılarsa 3 ildən 5 ilədək azadlıqdan məhrumetmə cəzası ilə cəzalandırılır. Əgər eyni əməl təkrar törədilərsə vətəndaşa daha ciddi cəzalar verilir. Həmin ərazilərdə qanunsuz tikililərə şərait yaradan müvafiq icra qurumları, dövlət qurumları və ya hansısa inzibati qurum tərəfindən razılıq verilirsə və bu qeyri-qanunidirsə cinayət məcəlləsinə uyğun olaraq vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmə, vəzifə səlahiyyətlərini aşma kimi maddələrlə həmin şəxs və qurumlara qarşı cinayət işi qaldırıla bilər. Hazırda minlərlə qanunsuz tikili mövcuddur ki, həmin tikililərdə ölkə vətəndaşları müvafiq ödənişlər edərək yaşayır, kommunal və kommunikasiya xidmətlərindən istifadə edirlər. Bu qanunvericilik və cinayət məcəlləsinin tələbləri məhz bundan sonrakı dövrə tətbiq edilir və əgər əvvəlki dövrə uyğun şəkildə müvafiq araşdırmalar aparılarsa, o zaman kütləvi surətdə bu proseslərdə günahkarlar müəyyən oluna bilər.

Vüqar Oruc onu da diqqətə çatdırıb ki, kommunal xidmətlərdən, kommunikasiya vasitələrindən, qurğulara qoyulan qadağa, həm də cinayət məcəlləsinin yaratdığı müvafiq şərait maksimum dərəcədə qeyri-qanuni addımların qarşısını almaq üçün kifayətdir. Həmçinin özbaşına tikililərin inşası Bakı şəhərinin "Baş planı"na qarşı olduğuna görə, Azərbaycan Dövləti və müvafiq icra strukturları bu əməllərin qarşısını almaq üçün ciddi addımlar atmalıdır ki, sözügedən ərazilərdə tikintisi şəhərin "Baş planı"na uyğun olmayan tikililərin qarşısı alınsın.

"Hər hansısa bir tikilinin inşası üçün mütləq ilk növbədə həmin ərazi üçün mülkiyyət, istifadə və icarə hüququnun olması vacib şərtlərdən biridir. Normativlərə uyğun şəkildə tikintinin planı hazırlanarsa və müvafiq icra qurumuna ərazi üzrə təqdim olunarsa, planda normativlərdən kənara çıxılmayıbsa, icra strukturları tərəfindən 10 gün ərzində onun inşası üçün etiraz bildirilmirsə, o zaman hər hansısa bir icazə tələb olunmadan tikintini inşasına başlanıla bilər. Hal-hazırda mövcud olan qanunsuz tikililərin bir nömrəli problemi onların torpaq sahəsinin hər hansısa bir hüquqi statusunun olmamasıdır", - deyə Vüqar Oruc qeyd edib.