1991 Alma-Ata Anlaşması Hayata Geçiriliyor.

19 Nisan 2024 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev ve Ermenistan Başbakan Yardımcısı Mger Grigoryan, başkanlığında toplanan heyet; Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Devlet Sınırının belirlenmesini 1991 Alma-Ata Anlaşması esasları dahilin de Azerbaycan ile Ermenistan Arasındaki Devlet Sınırının belirlenmesi, Devlet Komisyonlarının çalışmaları ve Ermenistan Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasındaki Devlet Sınırlarının Belirlenmesi ve Sınır Güvenliği Komisyonu'nun Ortak Çalışmasının “1 Temmuz 2024'e” kadar tamamlanmasını ve her iki Devletin anlaşmaları süreci ve Tarafların ilgili kuralları yasanın gereklerine uygun olarak, Anlaşma şartlarının onaylanması sürecinin başlangıcı olarak kabul etmişlerdir.

İki Devlet Komisyonu olarak, sekizinci toplantılarını, düzenlemiş oldukları bu toplantıda,- Sınırların belirlenmesi sürecinin ilk aşamalarında, taraflar doğrudan "Ermenistan tarafından işgal edilen 4 köyün, “Bağanis Ayrım, Aşağı Eskipara, Heyrimli Gızılhacılı’nın” köylerine gelince, bunlar tartışmasız Azerbaycan'a aittir ve derhal serbest bırakılacaktır."denildi. Yerleşimleri arasında karşılıklı sınır geçişleri yapmayı kabul ediliyor. Toplantı sonucunda protokol imzalanıyor. Bir sonraki toplantının tarihi ve yerinin belirlenmesi kararlaştırılıyor.

Azerbaycan ve Ermenistan'ın resmi Bakü sınır komisyonlarının 7 Mart'ta yaptığı toplantının ardından Ermenistan'ın Tavuş ilçesi ve Azerbaycan'ın Ermenistan'ın kontrolündeki dört köyün serbest bırakılmasını kabul ettiğini açıklıyor. Azerbaycan, dört köy iade edildikten sonra diğer köylerin ve sınırlandırma ile ilgili konuların ele alınması görüşmelerin devam edebileceğine inandığını açıklıyor. Azerbaycan’a bırakılan topraklardan “Yukarı Gızılpara” Ermenistan haritasının iç kısmında kalmaktadır. Çözümü ileriki zaman içerisinde büyük ihtimalle sitemine gidile bilinir. Ermenistan’ın Gürcistan’a giden önemli yolları “Yukarı Gızılpara”dan geçmektedir. Zengezur Koridoru için çözüm ayağı olabilir mi? Zaman gösterecek. Ermenistan Başbakanı Nicolas Paşinyan, “ Bağanis Ayrım, Aşağı Eskipara, Heyrimli Gızılhacılı” köylerinin Azerbaycan'a ait olduğunu söylüyor. Hayret nihayetinde kabul edebildiler.

ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller, 8 Nisan'da Turan Ajansı'nın sorusuna cevaben verdiği brifing de, ABD'nin Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki ikili görüşmelerin kolaylaştırmasında herhangi bir rol oynamaktan memnuniyet duyduğunu ve bunu yapmaya devam edeceklerini söylüyor.

Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki sınırların belirlenmesine ilişkin anlaşmayı memnuniyetle karşıladıklarını açıklarken, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki devlet sınırının sınırlandırılmasına ilişkin ilgili Devlet Komisyonları arasında 19 Nisan'da varılan anlaşmayı taktir ettiklerini belirterek, “ tarafların sınırlarının geri kalanının bölümlerine ve çizilmesine devam etmeye ve ilişkilerin tamamen normalleşmesi yönünde sahada kalan tüm ikili sorunları çözmeye çağırıyoruz” diyor. Bu konularda suyun durgun akanı, izleyerek yakından takip edeni, Rusya acaba ne düşünüyor?

AB’nin içinde mevcut olan Fransa bu Antlaşmayı hazmede bilecek mi? Tabi bilinemez. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı basın sekreteri Ayhan Hadzyzadə, anlaşmayı "uzun zamandır beklenen tarihi bir olay" olarak nitelendiriyor.