“The Sun” Ermənistan Prezidentinin mədəniyyətsizliyindən yazdı

Lüzumsuz canfəşanlıq edərək gülünc vəziyyətə düşən adamlar haqqında məşhur bir ifadə var. Rus dilindən hərfi tərcüməsi belədir: “Axmağa desən ki, Allaha dua et, əyilib-qalxanda alnını yaralayacaq”.

Bu dəfə həmin ifadə hansısa kloun tərəfindən icra edilmiş bir sirk nömrəsinə deyil, dünən Böyük Britaniya Kraliçası II Elizabet ilə vidalaşma mərasimində Ermənistan Prezidenti Vahan Xaçatryanın etdiyi hərəkətə aiddir. Bu hadisə daha koloritli “utanım sənin yerinə” frazası ilə ifadə edilən “ispan xəcaləti” hissi doğurur.

Bəli, kim bilir hansı yollarla Ermənistan prezidenti kreslosuna gəlib çıxmış bu küçə adamının Vestminster abbatlığında mərhum Kraliçanın matəm mərasimində fotosessiya təşkil etməsi barədə xəbəri oxuyanda hər bir abırlı adam “ispan xəcaləti” hisslərini yaşayır.

Britaniyanın “The Sun” qəzetində dərc edilmiş xəbərdə elementar protokol qaydaları ilə tanış olmayan Ermənistan Prezidentinin mədəniyyətsizliyindən bəhs edilir. Klassiklərdən birinin yazdığı kimi, heç birimiz dünyaya gələndə artıq formalaşmış dahi olmamışıq, hamımız az-az, nəyisə, necəsə öyrənmişik. Nəyisə bilməmək olar. Axı Ermənistanın rəsmi isto...mifologiyasına inansaq, paytaxtı “Romadan qədim”, xristianlığı “birinci olaraq” qəbul etmiş titul xalqının yaşı isə hava proqnozundan asılı olaraq gah 9.000 il, gah da 18.000 il olan bir ölkənin Prezidentinin ofisində protokol xidməti mövcuddur. Absurdluğu ilə adamın qarnını ağrıdan bu mantra hər küncdən, hər bucaqdan eşidiləndə istər-istəməz güman edir və ümid bəsləyirsən ki, dünyaya “fen”, “bankomat”, “rəngli televizor”, “avtomatik sürət ötürmə qutusu”, “MRI” və daha neçə-neçə ixtiralar vermiş bu “istedadlı” adamlar (bunlar zarafat deyil, erməni saytlarına inansaq bu əşyaların ixtiraçıları məhz ermənilər olub) az qala çar II Tiqranın dövründən, bəlkə də neandertallıların bütün rəhbərlərinin dövründən bütün diplomatik protokolların müəllifləridir. Protokollar nədir ki! Burada söhbət elementar etiket qaydalarından gedir.

Bir də ki, əgər bir uğursuz hərəkət baş veribsə (axı hər şey ola bilər) və yaxınlıqda müşavir yoxdursa, ehtiyatlı ev sahibləri həmişə bu qaydaları xatırladır, dress-kod və başqa hərəkətlər barədə məlumatları qonaqlara qabaqcadan göndərirlər. Xatırlatmağa ehtiyac varmı ki, Ülyahəzrət ilə vida mərasimi kiminsə özünü göstərməsi, piar etməsi, instraqram sessiyaları təşkil etməsi yeri deyil. Hətta bu halda da mərasimə gələnlərin özü ilə fotokamera gətirməsinin yolverilməz olması yaddaş kitabçasına daxil edilmişdi. Hər kəs bu kitabçanı almışdı və üstəlik, mərasim keçirilən məkana girişdə bu barədə ayrıca xatırladılmışdı.

Ermənistan Prezidentinin və onun əshabələrinin ingilis dilini nə dərəcədə bildiyini deyə bilmərik. Hərçənd, dünən ABŞ Konqresi Nümayəndələr Palatasının spikeri Nensi Pelosinin Yerevanda keçirdiyi mətbuat konfransında tərcüməçi ilə bağlı biabırçı vəziyyət bizim şübhələrimizi artırır. Görünür, Ermənistan nümayəndə heyəti belə güman edirmiş ki, həmin tərcüməçi hər şeyi bilir, axı Misir çarı Nefertitinin damarlarında “erməni qanı” axırmış (bu da zarafat deyil, erməni “tarixçilər” özləri bu barədə ciddi danışırlar). Genlər də istedad kimidir, onları itirə bilməzsən. Amma dünənki hadisə göstərdi ki, Ermənistan həqiqətən feyld-steytə (uğursuz dövlətə) çevrilib.

Dünən Londonda baş vermiş qalmaqalın nəticələri bu ölkənin imici üçün fəlakətli olub. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, “The Sun” qəzeti bu hadisəni çox kəskin ifadələrlə işıqlandırıb. Xəbərdə bildirilir ki, 1000 illik tarixi olan bu binanın içərisində qonaqlar tərəfindən hər hansı kameralardan istifadə olunmasını istisna edən çox ciddi qayda var, bu barədə mərasimə gələnlərin hamısına qabaqcadan bildirilib. Qəzet yazır ki, sözügedən insident saray əməkdaşları arasında anlaşılmazlıq doğurub. Vida mərasimi translyasiya edilərkən bu səhnəni öz televizorunun ekranında görmüş xanım Teylor hiddətləndiyini bu sözlərlə bildirib: “Bu, tamamilə hörmətsizlik idi. Mənim təsəvvürümdə bu, tamamilə bağışlanılmaz hərəkətdir. O, xəcalət çəkməlidir”.

Digər britaniyalı - 52 yaşlı Endrü Kersleyk hiddətini bu sözlərlə ifadə edib: “Bu, dəhşətli idi. O, ara vermədən çərənləyir, gülür və hörmətsizliyini nümayiş etdirirdi. Bla-bla-bla. Həmin zalda yüzlərlə insan vardı, ondan başqa heç kəs danışmırdı. Birmənalı olaraq görünürdü ki, o, fotoşəkil çəkdirməyi əvvəlcədən planlaşdırıbmış. Bütün qalan adamlar tabutun yanında dayanmadan keçdiyi halda o və onun qrupu ləngidi, bu, hiddətləndirici idi. Ümumiyyətlə, bu insanlar öz davranışları ilə başqalarına nümunə göstərməlidirlər. O, qaydaları bilir, ən azı bu barədə ona zala girməzdən əvvəl deyiblər”.

Qəzetdə adı çəkilməyən başqa bir mənbə isə deyib: “Qaydalar son dərəcə dəqiqdir. Biz insanlardan yalnız bunu xahiş edirik ki, bu qaydalara hörmət etsinlər və fotoşəkil çəkməsinlər. Bu qaydaya hamı son hərfinə qədər riayət etdi, təkcə bu fərddən başqa”.

Bəli, bizim regionda belə bir qonşumuz var. Bu qonşumuz hamıya yuxarıdan aşağı baxır, amma anlamır ki, özü beynəlxalq birliyin nəzərində ən aşağı səviyyədədir. Nüfuzlu Britaniya qəzetinin baş vermiş hadisəni xarakterizə etmək üçün seçdiyi adekvat ton, bizim fikrimizcə, təkcə Britaniya cəmiyyətinin deyil, bütün dünyanın əhval-ruhiyyəsini güzgü kimi əks etdirir.

Vüqar Seyidov, “AzərTAc”